दशरथ जातक एवं वाल्मीकि रामायण (एक तुलनात्मक अध्ययन)

Authors(1) :-डाॅ0 (श्रीमती) दीप्ति विष्णु

वाल्मीकि द्वारा रामायण की सृष्टि भारतीय ललित साहित्य की सबसे महत्वपूर्ण घटना है। जो भारतीय संस्कृति के आदर्शवाद का उज्ज्वल प्रतीक बन गई है। वाल्मीकि गिरिसंभूता राम-सागरगामिनी। पुनाति भुवनं पुण्या रामायण पयस्विनी।।

Authors and Affiliations

डाॅ0 (श्रीमती) दीप्ति विष्णु
संस्कृत विभाग, सी0एम0पी0 डिग्री कालेज, इलाहाबाद, उत्तर प्रदेश, भारत।

दशरथ, जातक, वाल्मीकि, रामायण, राम, साहित्य, बौद्ध।

  1. रामपंडित का सारा उपदेश गाथाओं में है (3-12)।
  2. दशरथ जातक, 5वाँ पद्य
  3. रामायण- 2/105/17
  4. जातक कथा, भाग चार, दशरथ जातक, हिन्दी साहित्य सम्मेलन, प्रयाग।
  5. एथ लक्खन सीता च उभो ओतरथोदकं।
  6. एवायं भरतो आह राजा दसरथो मतो।।
  7. आनयेङगुदिपिण्याकं चीरमाहर चोत्तरम्।
  8. जलक्रियार्थं तातस्य गमिष्यामि महात्मनः।। (रामायण 2/103/20 )
  9. तां श्रुत्वा करुणां वाचं पितुर्मरणसंहिताम्।
  10. राघवो भरतेनोक्तां बभूव गतचेतनः।। रामायण-2/103/1
  11. नात्मनः कामकारो हि पुरुषोऽयमनीश्वरः।
  12. इतश्चेतरतश्चैनं कृतान्तः परिकर्षति।। रामायण-2/105/15-42
  13. दस वस्ससहस्सानि सट्ठि वस्स सतानि च।
  14. कंबुगीव माहावाहु रामो रज्जमकारयि।।
  15. दश वर्षसहस्त्राणि दशवर्षशतानि च।
  16. भ्रातृभिः सहतिः श्रीमान् रामो राज्यमकारयत्।। रामायण-6/128/106, महाभारत-3/148/38, हरिवंश-41/151
  17. रामकथा पृ0 99
  18. यथा हि चोरः स तथा हि बुद्धस्तथागतं नास्तिकमत्र विद्धि।
  19. रामकथा पृष्ठ 101
  20. ॅंसजमत ैबीमपकमस की पुस्तक ।दबपमदज म्हलचजपंदे ैपअसपदह डंततपंहम के आधार पर।
  21. प्राचीन विश्व की सभ्यताएं-डाॅ0 आर0एन0 पाण्डेय, प्रयाग पुस्तक भवन, इलाहाबाद, पृ0 205.
  22. जातक-चतुर्थ खण्ड, भदन्त आनन्द कौसल्यायन, जातक संख्या 461, हिन्दी साहित्य सम्मेलन, प्रयाग।
  23. रामकथा और तुलसीदास-फादर डाॅ0 कामिल बुल्के, हिन्दुस्तानी एकेडमी, इलाहाबाद।
  24. रामकथा (उत्पत्ति और विकास)-फादर डाॅ0 कामिल बुल्के, हिन्दी परिषद प्रकाशन, प्रयाग विश्वविद्यालय
  25. वाल्मीकीय रामायण (प्रथम खण्ड)-गीता प्रेस, गोरखपुर।
  26. वाल्मीकीय रामायण (द्वितीय खण्ड)-गीता प्रेस, गोरखपुर।
  27. महाभारत-गीता प्रेस, गोरखपुर।
  28. रामायण रहस्य-अभिलाष दास, कबीर पारख संस्थान, इलाहाबाद।

Publication Details

Published in : Volume 3 | Issue 3 | May-June 2020
Date of Publication : 2020-06-30
License:  This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Page(s) : 81-86
Manuscript Number : SHISRRJ203317
Publisher : Shauryam Research Institute

ISSN : 2581-6306

Cite This Article :

डाॅ0 (श्रीमती) दीप्ति विष्णु, "दशरथ जातक एवं वाल्मीकि रामायण (एक तुलनात्मक अध्ययन)", Shodhshauryam, International Scientific Refereed Research Journal (SHISRRJ), ISSN : 2581-6306, Volume 3, Issue 3, pp.81-86, May-June.2020
URL : https://shisrrj.com/SHISRRJ203317

Article Preview